150 گلخانه در کشور مجهز به فناوری نانوحباب شدند

به گزارش خبرگزاری مهر، بررسی سه حوزه نانوحباب، نانوکاتالیست ها و نانوداروها نشان می دهد که بهره برداری از فناوری نانو می تواند چالش های متعددی در کشور را حل کند. در اینجا با بررسی چند نمونه صنعتی مهم از پیاده سازی فناوری نانو در کشور و تبیین فرصت های موجود برای به کارگیری این فناوری، تلاش می شود تا گوشه ای از پتانسیل این فناوری در رفع چالش های موجود ایران نشان داده شود.

1-نانوحباب:

تصفیه آب و پساب

استفاده از سامانه نانوحباب در تصفیه آب و پساب های خانگی و صنعتی تأثیرات چشمگیری داشته است و در سال های آتی نیز یکی از گزینه های اصلی برای رفع مشکل تصفیه آب خواهد بود. این فناوری پیش از این کارنامه درخشانی داشته و در شهرهای مختلفی نظیر تهران و ساوه از این فناوری استفاده می شود. در سد الغدیر شهرستان ساوه، این فناوری توانسته است روزانه 45 هزار مترمکعب آب را تصفیه کند و آب آشامیدنی سالم را برای حدود 250 هزار نفر فراهم سازد. این فناوری با حذف بوی نامطبوع و طعم بد آب، کیفیت آن را بهبود بخشیده است در تصفیه خانه قیطریه تهران نیز از فناوری نانوحباب استفاده می شود.

در حوزه تصفیه فاضلاب، استفاده از این سامانه ها می تواند موجب صرفه جویی 50 درصدی در مصرف برق شود. با توجه به اینکه تصفیه خانه های کشور در مجموع 120 مگاوات برق مصرف می کنند، تجهیز تمامی آن ها به این فناوری می تواند مصرف برق را تا 50 مگاوات کاهش دهد. هزینه تأمین این مقدار برق از طریق ایجاد نیروگاه های گازی جدید بین 1000 تا 1200 میلیارد تومان برآورد شده است. اما با سرمایه گذاری 460 میلیارد تومانی در تجهیز تصفیه خانه ها، می توان 550 تا 750 میلیارد تومان در هزینه ها صرفه جویی کرد.

فناوری نانوحباب در بهبود تولیدات کشاورزی

در حال حاضر بیش از 150 گلخانه در کشور مجهز به فناوری نانوحباب هستند. مساحت گلخانه های آب کشت در کشور حدود 1000 هکتار است. تجهیز این گلخانه ها به سامانه نانوحباب می تواند بازده محصولات را تا 15 درصد افزایش دهد، معادل ایجاد 150 هکتار گلخانه جدید. در حالی که ایجاد این میزان گلخانه نیازمند 3750 میلیارد تومان سرمایه گذاری است، فناوری نانوحباب تنها با 5 درصد از این هزینه همان نتیجه را ارائه می دهد. صادرات 80 هزار تن از این محصولات با قیمت متوسط 1.5 دلار به ازای هر کیلوگرم، درآمدی در حدود 120 میلیون دلار به همراه دارد.

افزایش تولید محصولات آبزی با فناوری نانوحباب

در ایران سالانه 500 هزار تن محصول آبزی در 25 هزار مزرعه پرورش ماهی تولید می شود. تجهیز این مزارع به فناوری نانوحباب می تواند تولید را دو برابر کرده و به یک میلیون تن برساند. اگر بخواهیم این افزایش تولید را با گسترش مزارع محقق کنیم، به 167 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری نیاز است، اما فناوری نانوحباب همین هدف را تنها با 32 هزار میلیارد تومان هزینه قابل تحقق می سازد. صادرات این محصولات با نرخ 3 دلار به ازای هر کیلوگرم، درآمد 1.5 میلیارد دلاری ایجاد می کند.

2- نانوداروها:

سهم نانوداروها در بازار داخلی و خارجی

در سال های 1395 تا 1401، سه نانوداروی تولید داخل شامل سینادوکسوزوم، پکلی نب و پادینکس، مجموعاً 3700 میلیارد ریال فروش داخلی داشته اند. علاوه بر آن، صادرات این داروها به کشورهایی همچون ترکیه و سوریه بیش از 9 میلیون دلار بوده است. جایگزینی این داروها با نمونه های وارداتی، موجب صرفه جویی ارزی بیش از 90 میلیون دلار شده است. همچنین، شرکت های بیمه به دلیل کاهش هزینه های درمان، 7000 میلیارد ریال صرفه جویی داشته اند.

ویژگی های نانوداروها

ســینادوکســوزوم یــک داروی ضد تومور اســت که در درمان ســرطان ســینه متاســتاز دهنــده به ویژه در بیمارانــی کــه در معــرض یا دارای مشکلات قلبی می باشــند و همچنین درمان ســرطان تخمدان پیشرفته استفاده می شود. این دارو همچنین در درمان کاپوسی سارکوما در بیماران مبتلا به ایدز نیز به کار می رود.

نانوداروی ضدسرطان پاکلی نب، برای درمان سرطان هایی مانند سینه، ریه و پانکراس تولید شده است. این نانودارو، با نفوذ به بافت سرطانی، از پیشرفت تومور جلوگیری کرده و باعث نابودی بافت سرطانی می شود. به علت ابعاد نانویی این دارو، اثربخشی آن بالاتر و عوارض جانبی آن کمتر از داروهای مشابه است.

داروی پادینکس یک درمان هدفمند پیشگامانه برای درمان انواع خاصی از سرطان است. این دارو با ترکیب آنتی بادی با یک عامل شیمی درمانی، رویکرد هدفمندتر و موثرتری را برای درمان سرطان ارائه می کند. این رویکرد هدفمند، اثربخشی دارو را افزایش داده و عارضه های جانبی را در مقایسه با شیمی درمانی سنتی کاهش می دهد.

3- نانوکاتالیست ها:

کاتالیست واحد RCD پالایشگاه ها

یکی از فرآیندهای مهم پالایشگاه ها، تصفیه هیدروژنی برش های سنگین نفت کوره (مازوت) است که تحت عنوان RCD شناخته می شود. پالایشگاه امام خمینی شازند اراک از کاتالیست های داخلی برای این فرآیند استفاده می کند. این پالایشگاه پیش تر از کاتالیست های آمریکایی شرکت UOP استفاده می کرد، اما اکنون کاتالیست شرکت اکسیر نوین فرآیند آسیا را جایگزین کرده است. این کاتالیست عملکردی 15 تا 20 درصد بهتر داشته و طول عمر آن از 11 ماه به 13 ماه افزایش یافته است. استفاده از نانوکاتالیست تنها به این پالایشگاه محدود نبوده و در بسیار از پالایشگاه ها و پتروشیمی های داخل کشور از نانوکاتالیست های ایرانی استفاده می شود.

جایگزینی کاتالیست داخلی باعث شده تا سالانه 700 میلیون لیتر تولید بنزین کشور افزایش یابد و موجب صرفه جویی 750 میلیون دلاری در ارز شود. همچنین، فروش داخلی این محصول بیش از 45 میلیون یورو در سال است.

کاتالیست های LTS و Methanation در صنعت پتروشیمی

در پتروشیمی هنگام که روزانه 2200 تن آمونیاک تولید می کند، کاتالیست های داخلی جایگزین نمونه های خارجی شده اند. این پتروشیمی قبلاً کاتالیست های خود را از شرکت دانمارکی هالدرتاپسو تأمین می کرد.

4- کاهش آلودگی هوا با فناوری نانو:

در سال 1401، بیش از 700 هزار مبدل کاتالیستی خودرو حاوی نانوکاتالیست های حذف آلاینده هوا توسط 7 شرکت ایرانی تولید شد که این میزان، 60 درصد نیاز خودروهای تولید داخل را تأمین کرده است. ارزش این بازار در همان سال حدود 25 هزار میلیارد ریال بوده است. این نانوکاتالیست ها نقش مهمی در کاهش آلاینده های محیط زیستی و بهبود کیفیت هوا ایفا کرده اند.

در نهایت می توان گفت که فناوری نانو در ایران در حوزه های مختلف از جمله تصفیه آب و فاضلاب، کشاورزی، صنعت داروسازی، صنایع نفت و پتروشیمی و محیط زیست، تأثیرات قابل توجهی داشته است. این فناوری با افزایش بهره وری، کاهش هزینه ها، صرفه جویی ارزی و افزایش درآمدهای صادراتی، به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای توسعه اقتصادی کشور شناخته می شود. با حمایت از تحقیقات و تولیدات داخلی در حوزه نانو، می توان ایران را به عنوان یکی از بازیگران اصلی این فناوری در سطح بین المللی مطرح کرد.